Wiedza o ciągłym monitorowaniu glikemii
„Czas w zakresie” (TIR) to ilość czasu w ciągu całego dnia, kiedy pozostajesz w swoim indywidualnym zakresie docelowym — jest to jedna z najważniejszych wartości branych pod uwagę przy kontroli glikemii.
Jaki jest Twój zakres docelowy stężenia glukozy we krwi i dlaczego to takie ważne, by pozostawać w tym zakresie?
Twój zakres docelowy stężenia glukozy we krwi określa granice optymalnych wartości glukozy. Utrzymywanie wartości glukozy we krwi w zakresie docelowym i wydłużenie czasu, podczas którego pozostajesz w tym zakresie może zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycowych.
Wyobraź sobie, że utrzymywanie się w zakresie docelowym jest jak jazda samochodem z górki po gładkiej drodze. Teren wzdłuż drogi może być nierówny. Jeśli zjedziesz z drogi, możesz uszkodzić samochód, zwłaszcza kiedy dłużej jedziesz poboczem niż po gładkiej drodze. Po obu stronach drogi mogą rosnąć drzewa, zdarza się też że wzdłuż niej ciągnie się mur, co może prowadzić do natychmiastowych i bardzo poważnych uszkodzeń, jeśli zjedziesz z jezdni.
Aby zachować płynną jazdę, musisz znać swój zakres docelowy stężenia glukozy oraz przedział czasu każdego dnia, który należy spędzić “na drodze”, w celu zminimalizowania negatywnych skutków.
Czas w zakresie to ilość czasu każdego dnia, kiedy wartość stężenia glukozy utrzymuje się w zakresie docelowym. Można go wyrazić w procentach. Na przykład, jeśli pozostajesz w zakresie docelowym przez 12 godzin w ciągu 24 godzin to Twój czas w zakresie wynosi 50 %. Aby osiągnąć zalecane dla większości pacjentów 70 % czasu w zakresie docelowym, należy pozostawać w zakresie docelowym przez około 17 godzin.
Czas w zakresie jest automatycznie obliczany i wyświetlany w systemie CGM.
Wydłużenie czasu spędzonego w zakresie docelowym stężenia glukozy we krwi pomaga zmniejszyć ryzyko wystąpienia długoterminowych powikłań związanych z cukrzycą.
Im więcej czasu spędzisz w zakresie docelowym, tym mniej będzie powikłań. Na przykład, czas w zakresie ma bezpośredni wpływ na zdrowie oczu i nerek. Osoby z dłuższym procentowo czasem w zakresie docelowym, są mniej narażone na ryzyko wystąpienia retinopatii i mikroalbuminurii.
Dobrze jest utrzymywać poziom stężenia glukozy we krwi w zakresie lub blisko zakresu zdrowego poziomu stężenia glukozy we krwi („zakres normoglikemiczny”). Dla większości osób z cukrzycą typu 1 lub cukrzycą typu 2 zalecany zakres docelowy stężenia glukozy we krwi wynosi 70–180 mg/dL.
Nieco inny zakres zalecany jest dla kobiet w ciąży, z hiperglikemią (63–140 mg/dL).
Pomimo, iż takie ogólne zalecenia są dostępne, ważne jest aby omówić swoje indywidualne zakresy docelowe z lekarzem prowadzącym.
Czasami stosuje się określenia „czas powyżej zakresu docelowego” i „czas poniżej zakresu docelowego”. Czas poniżej zakresu docelowego to ilość czasu spędzonego poniżej dolnej granicy zakresu docelowego, natomiast czas powyżej zakresu docelowego to ilość czasu spędzonego powyżej górnej granicy zakresu docelowego.
Byłoby idealnie, gdyby ten czas w zakresie był jak najdłuższy. Kontrolowanie wartości stężenia glukozy może być jednak trudne i czasami może przysparzać problemów. Przykładowo, jeśli zbyt gwałtownie obniżysz poziom stężenia glukozy, ryzyko wystąpienia hipoglikemii może być wyższe.
Zalecenia dotyczące czasu w zakresie i zakresu docelowego stężenia glukozy we krwi zmieniają się w zależności od typu cukrzycy, wieku, czynników ryzyka oraz możliwego zajścia w ciążę.
Ogólne zalecenie dotyczące czasu w zakresie dla cukrzycy typu 1 oraz cukrzycy typu 2 wynosi co najmniej 70 %. Zalecenie to może się różnić w zależności od indywidualnej sytuacji — na przykład, jeśli występują u Ciebie takie czynniki ryzyka jak wysokie ciśnienie tętnicze lub wysokie BMI, zalecany czas w zakresie wynosi 50 %. W przypadku dzieci i nastolatków zalecany czas w zakresie jest dłuższy. W przypadku kobiet w ciąży zalecany zakres docelowy jest węższy, a czas spędzony w tym zakresie powinien być dłuższy. Przestrzeganie tych zaleceń powinno pomóc obniżyć ryzyko wystąpienia powikłań.
Zalecenia dotyczące czasu w zakresie docelowym są różne, dla różnych grup osób z cukrzycą.
Czasami wyrażenie „punkty w zakresie” stosowane jest podobnie jak wyrażenie czas w zakresie. Na czym polega różnica?
Co do zasady, wyrażenie „punkty w zakresie” może być stosowane, gdy jest mowa o samodzielnym monitorowaniu stężenia glukozy we krwi (SMBG), w odróżnieniu od ciągłego monitorowania stężenia glukozy we krwi (CGM).
Podczas monitorowania SMBG poziom glukozy mierzy się za pomocą kropli krwi kapilarnej (pobranej zwykle z opuszka palca).
Mając do dyspozycji wystarczającą ilość pomiarów w ciągu dnia można ich użyć do obliczenia swojego czasu w zakresie. W odróżnieniu od monitorowania CGM, stosowanie SMBG nie podaje wartości stężenia glukozy przez większą część dnia, należy więc zachować ostrożność przy obliczaniu czasu w zakresie docelowym na postawie punktów SMBG.
Niemniej jednak, wyrażenie „punkty w zakresie” pomaga podkreślić znaczenie pozostawania w zakresie, niezależnie od tego, czy pomiar wykonywany jest za pomocą monitorowania SMBG czy też CGM.
Inne wyrażenia, takie jak „odczyty w zakresie” oraz „testy w zakresie” są podobne do „punktów w zakresie”.
Wartość HbA1c stanowi ważny pomiar glikemii. Odzwierciedla ona średnie wartości stężenia glukozy z ostatnich 2–3 miesięcy. Obniżenie poziomu HbA1c pomaga zwykle uniknąć długoterminowych powikłań.
Ocena glikemii na podstawie wartości HbA1c podlega jednak pewnym ograniczeniom. Stężenie HbA1c jest tylko wartością średnią, co oznacza, że nie podaje niskich i wysokich poziomów stężenia glukozy i nie pokazuje, jak bardzo stężenie glukozy waha się w ciągu dnia.
Czas w zakresie również stanowi miarę stężenia glukozy na przestrzeni czasu. W przeciwieństwie jednak do poziomu HbA1c, który podaje tylko jedną liczbę, czas w zakresie daje pełniejszy obraz ponieważ wiadomo, kiedy pozostawało się w określonym zakresie, a kiedy poza tym zakresem.
Im dłuższy czas w zakresie, tym niższe będzie stężenie HbA1c. W przypadku gdy stale masz wysokie wartości stężenia glukozy wychodzące poza Twój zakres docelowy, czas w zakresie będzie krótszy (Twoje wartości są powyżej zakresu), a poziom stężenia HbA1c będzie wyższy.
Nie istnieje wzór pozwalający na wyliczenie jednej wartości z drugiej, ale można z grubsza przyjąć, że 10% wzrost czasu w zakresie przekłada się mniej więcej na spadek stężenia HbA1c o 0,5 do 0,8 %.
[1] American Diabetes Association. Blood Glucose Testing and Management: Hypoglycemia (Low Blood Glucose). Pobrano 8 listopada 2022 r. ze strony https://diabetes.org/healthy-living/medication-treatments/blood-glucose-testing-and-control/hypoglycemia
[2] American Diabetes Association Professional Practice Committee; 6. Glycemic Targets: Standards of Medical Care in Diabetes—2022. Diabetes Care 1 January 2022; 45 (Supplement_1): S83–S96.
https://doi.org/10.2337/dc22-S006
[3] Faradji, R.N., Uribe-Wiechers, A.C., Sainz de la Maza Viadero, M.E. (2019). Hypoglycemia: Diagnosis, Management, and Prevention. In: Rodriguez-Saldana, J. (eds) The Diabetes Textbook. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-11815-0_42
[4] American Diabetes Association Professional Practice Committee; 6. Glycemic Targets: Standards of Medical Care in Diabetes—2022. Diabetes Care 1 January 2022; 45 (Supplement_1): S83–S96. https://doi.org/10.2337/dc22-S006
[5] Diabinfo. S3 guidelines: symptoms of hypoglycaemia. Pobrano 4 listopada ze strony https://www.diabinfo.de/fileadmin/diabinfo/Grafiken/diabinfo_Hypoglykaemie.pdf
[6] American Diabetes Association. Blood Glucose Testing and Management: Hypoglycemia (Low Blood Glucose). Pobrano 8 listopada 2022 r. ze strony from https://diabetes.org/healthy-living/medication-treatments/blood-glucose-testing-and-control/hypoglycemia
[7] Vanessa J. Briscoe, Stephen N. Davis; Hypoglykämie bei Typ-1- und Typ-2-Diabetes: Physiologie, Pathophysiologie und Management. Clin Diabetes 1. Juli 2006; 24 (3): 115–121.
[8] American Diabetes Association Professional Practice Committee; 6. Glycemic Targets: Standards of Medical Care in Diabetes—2022. Diabetes Care 1 January 2022; 45 (Supplement_1): S83–S96.
https://doi.org/10.2337/dc22-S006
[9] Nuha A. ElSayed, Grazia Aleppo, Vanita R. Aroda, Raveendhara R. Bannuru, Florence M. Brown, Dennis Bruemmer, Billy S. Collins, Marisa E. Hilliard, Diana Isaacs, Eric L. Johnson, Scott Kahan, Kamlesh Khunti, Jose Leon, Sarah K. Lyons, Mary Lou Perry, Priya Prahalad, Richard E. Pratley, Jane Jeffrie Seley, Robert C. Stanton, Robert A. Gabbay; on behalf of the American Diabetes Association, 6. Glycemic Targets: Standards of Care in Diabetes—2023. Diabetes Care 1 January 2023; 46 (Supplement_1): S97–S110. https://doi.org/10.2337/dc23-S006
[10] Tetsuya Tachibana, Subchapter 26A - Glucagon, Editor(s): Hironori Ando, Kazuyoshi Ukena, Shinji Nagata, Handbook of Hormones (Second Edition), Academic Press, 2021, Pages 231-234, https://doi.org/10.1016/B978-0-12-820649-2.00061-9
[11] Schwab, K.O., Doerfer, J., Hypoglykämie bei Kindern und Jugendlichen, Data publikacji: 18.07.2018 in Pädiatrische Endokrinologie und Diabetologie, Wydawca: Hiort, O., Danne, T., Martin Wabitsch, M.,
[12] American Diabetes Association. Blood Glucose Testing and Management: Hypoglycemia (Low Blood Glucose). Pobrano 8 listopada 2022 r. ze strony https://diabetes.org/healthy-living/medication-treatments/blood-glucose-testing-and-control/hypoglycemia
0131032025PWD
