Wiedza o ciągłym monitorowaniu glikemii
Zmiany poziomów glukozy w krwiobiegu mogą nie być natychmiast odzwierciedlane przez system CGM. W przypadku podejmowania działania w oparciu o wartości glukozy ważne jest zrozumienie oraz uwzględnienie tego opóźnienia.
Opóźnienie w pomiarach (“lag time”) to czas, po jakim wartości glukozy mierzone przez czujnik systemu ciągłego monitorowania glikemii (CGM) zrównują się z rzeczywistym stężeniem glukozy we krwi.
W czasie między posiłkami albo podczas aktywności o nasileniu umiarkowanym do niskiego, rzeczywiste stężenie glukozy we krwi (zmierzone glukometrem) zrównuje się ze stężeniem w płynie śródmiąższowym (gdzie jest mierzone przez czujnik CGM) po upływie 5 minut.
Jednak w przypadku gwałtownych zmian stężenia glukozy we krwi, na przykład po posiłkach albo podczas wysiłku fizycznego, to opóźnienie może wzrosnąć nawet do 30 minut. Właśnie tyle czasu może upłynąć, zanim rzeczywista wartość glukozy, w odniesieniu do której podejmowane są działania, takie jak spożywanie posiłków lub przyjmowanie leków, zostanie wyświetlona w używanej aplikacji CGM. Pomyśl o tej sytuacji jak o prowadzeniu samochodu bez okien, tylko na podstawie systemu nawigacji, który wskazuje zmiany na drodze z nieznacznym opóźnieniem po ich wystąpieniu. Niewielkie zakręty można pokonywać w miarę łatwo, ale ostrzejsze łuki wymagałyby o wiele większej ostrożności i szybszych reakcji.
Wyobraź sobie, że zjadasz węglowodany po tym, jak aplikacja CGM pokazuje niskie wartości glukozy, a następnie wartości te zaczynają rosnąć. Po pewnym czasie poziom stężenia glukozy we krwi ponownie wzrasta, ale znowu potrzeba czasu, zanim aplikacja CGM pokaże wyższą wartość. W takiej sytuacji można by dalej spożywać węglowodany, aby skorygować niską wartość, a później skutkiem mogą być zbyt wysokie wartości glukozy, które ponownie trzeba korygować.
Opóźnienie jest spowodowane zarówno przez fizjologię organizmu, jak i czynniki związane z systemem CGM.
System CGM nie mierzy wartości glukozy we krwi.
Twój czujnik CGM mierzy poziom stężenia glukozy w organizmie, ale nie we krwi, tak jak w przypadku pomiaru z opuszka palca. Zamiast tego, element czujnikowy CGM jest umieszczony w warstwie skóry, w podskórnej tkance tłuszczowej. Po wprowadzeniu czujnik CGM mierzy glukozę w płynie śródmiąższowym, który wypełnia przestrzeń między komórkami.
Na ogół poziom glukozy w różnych miejscach w organizmie jest podobny.
Glukoza ze spożytej żywności jest przenoszona z jelita cienkiego do krwiobiegu. Po każdym posiłku i każdej przekąsce stężenie glukozy we krwi rośnie w ciągu kilku minut.
Glukoza jest rozprowadzana po całym ciele bardzo szybko za pośrednictwem krwiobiegu. Jednak więcej czasu zajmuje przemieszczenie się glukozy z naczyń krwionośnych do wszystkich tkanek, w tym do tkanki podskórnej, gdzie stężenia mierzy czujnik CGM.
Glukoza musi przejść przez kilka błon komórkowych i pokonać kilka innych granic, po czym przemieszcza się w płynach, co zajmuje pewien czas.
Trochę czasu zajmuje również, zanim system CGM zmierzy i przetworzy poziom glukozy w miejscu założenia czujnika. Glukoza musi przejść przez membrany czujnika do faktycznego elementu pomiarowego, a wygenerowany sygnał musi zostać przetworzony, zanim zostanie wyświetlony.
Jeśli przez większość czasu nie podejmujesz żadnej większej aktywności, wówczas opóźnienie dla czujnika CGM wynosi około 5 minut. Jeśli jednak poziomy glukozy zmieniają się gwałtownie, opóźnienie może wzrastać nawet do 12–24 minut, podczas wysiłku fizycznego. (W zależności od czujnika glukozy opóźnienie może osiągnąć nawet 40 minut).
Jakie konsekwencje ma to opóźnienie dla terapii cukrzycy?
Opóźnienie może być istotnym czynnikiem, który należy uwzględnić w niektórych sytuacjach związanych z zarządzaniem cukrzycą.
Skalibruj czujnik CGM wtedy, gdy poziom glukozy jest stabilny. Opóźnienie w czasie gwałtownych zmian glukozy (np. po posiłkach albo podczas wysiłku fizycznego) może wprowadzić proces kalibracji w błąd.
Nawet jeśli spożyjesz węglowodany korygujące po hipoglikemii, aplikacja CGM może nie odzwierciedlić w porę wzrostu stężenia glukozy we krwi. Przed spożyciem dodatkowych węglowodanów sprawdź wartości, wykonując pomiar glukometrem.
W trakcie wysiłku fizycznego pamiętaj o objawach wysokiej lub niskiej glukozy. Nie spoglądaj tylko na wartość glukozy w aplikacji CGM, ale również zwracaj uwagę na kierunek strzałek trendu. Jeśli strzałka jest skierowana w dół, konieczne może być spożycie węglowodanów albo przerwanie aktywności fizycznej na pewien czas, celem obniżenia ryzyka rozwinięcia się hipoglikemii.
Miej również świadomość tego, że jeśli glukoza jest niska, a Twoja aplikacja CGM zgłasza to z pewnym opóźnieniem podczas wysiłku fizycznego, może to oznaczać, że prawdopodobnie zjesz za dużo, ponieważ możliwe jest, że poziom glukozy już zaczął wzrastać.
[1] Schmelzeisen-Redeker G, Schoemaker M, Kirchsteiger H, Freckmann G, Heinemann L, Del Re L. Time Delay of CGM Sensors: Relevance, Causes, and Countermeasures. J Diabetes Sci Technol. 2015 Aug 4;9(5):1006-15. doi: 10.1177/1932296815590154. PMID: 26243773; PMCID: PMC4667340.
0133032025PWD
