Hemoglobina to białko znajdujące się w krwinkach czerwonych, które spełnia niezwykle ważną rolę - odpowiada za transport tlenu do tkanek. Jeżeli w organizmie chorego występują stany przecukrzenia, część tej hemoglobiny wiąże się z cząsteczkami glukozy i przekształca się w tzw. hemoglobinę glikowaną. Czyli im więcej hemoglobiny glikowanej, tym więcej nieprawidłowo wysokich poziomów glukozy w organizmie chorego. Krwinki czerwone żyją ok. 3 miesięcy, dlatego wartość HbA1c wskazuje średnie stężenie glikemii w okresie ostatnich 3 miesięcy, przy czym około 50% wartości HbA1c dotyczy ostatniego miesiąca przed wykonaniem badania.
Ten parametr jest tak istotny, że od niedawna stał się również samodzielnym kryterium pozwalającym postawić rozpoznanie cukrzycy. I tak jednorazowe oznaczenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c) – wartość ≥ 6,5% (≥ 48 mmol/ mol) jest podstawą do rozpoznania cukrzycy. Jakość badania ma podstawowe znaczenie, dlatego oznaczenia HbA1c należy wykonywać w laboratorium przy pomocy metod certyfikowanych w Narodowym Programie Standaryzacji Glikohemoglobiny (National Glycohemoglobin Standardization Program – NGSP).
Kiedy wykonywać oznaczenie HbA1c? U osób ze stabilnym przebiegiem choroby i osiągających cele leczenia ustalone z lekarzem, oznaczenie należy wykonywać co rok. Natomiast chorzy, u których choroba ma przebieg niestabilny, występują znaczne wahania glikemii i trudności z osiągnięciem celów terapeutycznych, lub gdy konieczna była modyfikacja leczenia, oznaczenie należy wykonywać nawet raz na kwartał. U osób z cukrzycą ogólny cel wyrównania glikemii wynosi nie więcej niż HbA1c 7,0% (53 mmol/mol).
Wynik HbA1c jest podawany jako wartość procentowa (%) oraz mmol/l.
